Komisja Europejska zaprezentowała 26 lutego 2024 r. długo oczekiwany pakiet deregulacyjny Omnibus 1, którego celem jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla firm m.in. w zakresie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. Najważniejsze zmiany dotyczą CSRD, ESRS, taksonomii, CSDDD oraz CBAM.
Główne zmiany w CSRD i ESRS
Pakiet zakłada, że obowiązek raportowania zgodnie z CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) obejmie jedynie największe przedsiębiorstwa, zatrudniające powyżej 1000 pracowników i spełniające kryterium obrotu na poziomie 50 mln EUR lub sumy bilansowej powyżej 25 mln EUR. W porównaniu z obecnie obowiązującymi przepisami oznacza to zmniejszenie liczby firm objętych obowiązkiem raportowania o około 80%.
Komisja Europejska zaproponowała również odroczenie obowiązku raportowania. Duże spółki, które miały składać raporty od 2026 roku oraz MŚP notowane na giełdzie (tzw. spółki fali 2 i 3), które miały rozpocząć raportowanie w 2027 roku, otrzymają dwuletnie przesunięcie terminów.
Ważnym elementem pakietu Omnibus jest uproszczenie ESRS. Planowane zmiany obejmują zmniejszenie liczby wymaganych wskaźników, eliminację niejasnych zapisów oraz lepsze dopasowanie do innych regulacji unijnych, co powinno ułatwić firmom spełnianie obowiązków sprawozdawczych.
Komisja zamierza wprowadzić tzw. „limit łańcucha wartości”, który dotyczy firm zatrudniających mniej niż 1000 pracowników. Dla tych podmiotów powstanie dobrowolny standard raportowania oparty na ESRS dla MŚP (VSME). Oznacza to, że firmy objęte CSRD nie będą mogły wymagać od dostawców dodatkowych danych wykraczających poza zakres tego standardu.
Ważnym krokiem deregulacyjnym jest również usunięcie wymogów raportowania sektorowego. Firmy nie będą już zobowiązane do stosowania specjalnych standardów sektorowych w ramach raportowania CSRD, co znacząco zmniejszy obciążenia administracyjne.
Kolejna zmiana dotyczy taksonomii UE, która stanie się dobrowolna dla firm zatrudniających poniżej 1000 osób. Obowiązek raportowania zgodnie z taksonomią pozostanie jedynie dla największych podmiotów, których roczny obrót przekracza 450 mln EUR.
Ostatnią istotną zmianą jest rezygnacja z obowiązkowego przejścia na pełny audyt ESG. Zamiast „reasonable assurance”, firmy objęte CSRD będą nadal podlegać jedynie „limited assurance”, co ograniczy koszty audytu raportów niefinansowych.
Zmiany w CSDDD i CBAM
Dyrektywa o należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD) zostanie uproszczona, choć wciąż utrzymuje prawo poszkodowanych do pełnej rekompensaty za szkody wynikające z działalności przedsiębiorstw.
Pakiet Omnibus wprowadza również istotne zmiany w unijnym mechanizmie CBAM (podatek węglowy na granicach UE). Nowe regulacje zwolnią małe firmy i importerów, wprowadzając roczny próg 50 ton CO₂ na importera. Szacuje się, że wyłączenie z CBAM obejmie około 180 tys. firm, a dla pozostałych przedsiębiorstw uproszczone zostaną zasady rozliczania emisji.
Wpływ Omnibusa na firmy
Komisja Europejska szacuje, że uproszczenie raportowania i ograniczenie biurokracji pozwoli firmom zaoszczędzić ok. 6,3 mld EUR. Pakiet jest odpowiedzią na sygnały, że nadmierne regulacje negatywnie wpływają na konkurencyjność unijnych firm.
Co dalej?
Pakiet musi jeszcze zostać zatwierdzony przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej. Dopiero po ich akceptacji nowe przepisy wejdą w życie i będą musiały zostać wdrożone do porządków krajowych.
Obecnie w Polsce nadal obowiązuje nowelizacja ustawy o rachunkowości, która nakłada obowiązek raportowania ESG na ponad 3 tys. firm. Do czasu przyjęcia Omnibusa regulacje te pozostają w mocy.
