Stowarzyszenie EFRAG (ang. European Financial Reporting Advisory Group, czyli Europejska Grupa Doradcza ds. Sprawozdawczości Finansowej) w dokumencie „EFRAG IG 2: Value chain implementation guidance” odpowiada na szereg wyzwań, z którymi mogą się zmierzyć przedsiębiorstwa przy opracowywaniu strategii zrównoważonego rozwoju czy też przygotowywaniu raportów ESG. Jednym z nich jest pytanie o łańcuch wartości. Na podstawie przewodnika EFRAG postaramy się na nie odpowiedzieć.
Łańcuch wartości (value chain) to pojęcie, które obejmuje pełen zakres działań, zasobów i relacji związanych z modelem biznesowym przedsiębiorstwa oraz środowiskiem zewnętrznym, w którym ono działa. VC nie ogranicza się jedynie do dostawców i klientów, ale obejmuje także własne operacje przedsiębiorstwa. Można go zdefiniować jako wszystkie czynności, od pomysłu, po dostawę, konsumpcję i cały cykl życia produktu lub usługi. Swoim zakresem obejmuje:
-
- Operacje własne takie jak zasoby ludzkie.
- Kanały zaopatrzenia, marketingu i dystrybucji, obejmujące zaopatrzenie w materiały, usługi oraz sprzedaż i dostawę produktów.
- Środowiska finansowe, geograficzne, geopolityczne i regulacyjne, w których przedsiębiorstwo działa.
Łańcuch wartości integruje podmioty upstream (np. dostawców) i downstream (np. dystrybutorów, klientów), tworząc złożoną sieć, która wspiera rozwój, dostawę i użytkowanie produktów i usług.
Podmioty upstream dostarczają niezbędne surowce i usługi, podczas gdy podmioty downstream otrzymują i wykorzystują końcowe produkty. Warto zauważyć, że każda firma może mieć wiele łańcuchów wartości, a relacje biznesowe mogą obejmować zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie połączenia w ramach całej sieci.
Zrozumienie i zarządzanie łańcuchem wartości jest kluczowe w procesie raportowania ESG. Jego prawidłowe ułożenie może być trudne, ale warto podejmować próby, działać i nieustannie poszukiwać informacji wewnątrz firmy. Warto również nawiązywać kontakt z partnerami biznesowymi, aby uzyskać pełen obraz całej sieci wartości.
Gdzie zaczyna się i kończy łańcuch wartości?
Zgodnie z wymogami ESRS (ang. European Sustainability Reporting Standards), firmy muszą identyfikować i oceniać istotne wpływy, ryzyka i szanse (Impact, Risks, and Opportunities, w skrócie IRO) w całym swoim łańcuchu wartości z perspektywy podwójnej istotności. Co to dokładnie oznacza?
Odpowiedź na to pytanie również można znaleźć w przewodniku „EFRAG IG 2: Value chain implementation guidance”.
Pełen zakres wpływu: Istotne wpływy nie są ograniczone tylko do relacji biznesowych, objętych umowami, ale obejmują wszystkie etapy VC, które przyczyniają się do działalności, produktów lub usług przedsiębiorstwa, lub wynikają z ich użycia. Istotne ryzyka i możliwości wynikają z relacji biznesowych z podmiotami w łańcuchu wartości, które są poza zakresem konsolidacji używanej do przygotowania sprawozdań finansowych.
Przykład firmy odzieżowej: Firma odzieżowa z UE sprzedająca T-shirty produkowane poza UE może zapewniać odpowiednie wynagrodzenie swoim pracownikom. Jednak dostawcy zewnętrzni mogą nie spełniać tych samych standardów, co wpływa na warunki pracy. Skupienie się tylko na własnych pracownikach nie oddaje pełnego obrazu wpływu firmy.
Przykład firmy zabawkowej: Europejski detalista sprzedający drewniane zabawki produkowane w fabryce poza UE, gdzie wymagania prawne są mniej rygorystyczne, może nie dostrzegać ryzyk związanych z bezpieczeństwem pracy i zdrowiem pracowników. Zmiana w egzekwowaniu prawa może prowadzić do znaczących konsekwencji finansowych dla detalisty.
Przykład firmy z branży surowców naturalnych: Firma mająca dostawcę komponentów w regionie z niedoborem wody może napotkać ryzyka związane z dostępem do wody. Problemy dostawcy z dostępem do wody mogą prowadzić do zakłóceń operacyjnych i wzrostu kosztów, co wpłynie na całą produkcję.
Zarządzanie zasobami: Firmy muszą rozważać swoje zależności od zasobów naturalnych, ludzkich i społecznych. Potencjalne zmiany w dostępności, kosztach i jakości tych zasobów mogą być źródłem ryzyk i możliwości w całym łańcuchu wartości.
Zrozumienie łańcucha wartości to klucz do właściwej identyfikacji ryzyk i możliwości oraz zapewnienia pełnego obrazu wpływu na zrównoważony rozwój. Dlatego tak ważne jest, aby firmy działały na rzecz transparentności i odpowiedzialności na każdym etapie swojego łańcucha wartości.
